106. Fransa Bisiklet Turu (Tour de France 2019), efsanevi bisikletçi Eddy Merckx’in ilk Fransa Turu şampiyonluğunun 50. yıl dönümü nedeniyle 6 Temmuz 2019’da Brüksel’den start alırken aynı zamanda “Sarı Mayo”nun (Maillot Jaune) da 100. yılıydı. Son şampiyon ise 28 Temmuz 2019’da belli oldu: Genç Kolombiyalı sporcu Egan Bernal…
Bisikletin en büyük yarışı ve turu “Tour de France 2019” (106. Fransa Bisiklet Turu), 6 Temmuz 2019 tarihinde başladı. Geçen yılın aksine bu yıl ülke dışında başlayacak olan Tour de France 2019’un başlangıç kenti Brüksel oldu. Tarihte ikinci kez Brüksel’den başlama sebebi ise efsanevi bisikletçi Eddy Merckx’in ilk Fransa Turu şampiyonluğunun 50. yıl dönümü olmasıydı.
Belçika harici farklı bir ülkeye uğramayan Tour de France 2019, Kuzeydoğu Fransa’dan güneybatıya, Pirenelere inip tekrar kuzeydoğu ekseninde ilerleyip Alplere uğradı. Son günün geleneksel Paris etabı için 28 Temmuz 2019 tarihinde de uçakla Paris’e geçiş yapıldı.
Bu yılki heyecana değinmeden önce başka bir Tour de France yazısı okumak isteyenler için şuraya bir link ekleyelim:
Sarı Mayo (Maillot Jaune) Nedir?
Öncelikle bu yılın en önemli özelliğinin üzerinde duralım: Maillot jaune’un (sarı mayo) 100. yılına özel her gün mayoyu taşıyan kişinin farklı tasarım bir mayoyu giyecek olması. 1903 yılından bu yana düzenlenen bu sporun en tepe yarışı “Tour de France”da (Fransa Bisiklet Turu), mayoların renkleri ve anlamları var. Turdaki sarı, yeşil, kırmızı benekli ve beyaz mayo ne ifade ediyor? Öncelikle en ünlü mayo, “Sarı Mayo” yani orijinal adıyla “Maillot Jaune”. Sarı mayo, tüm etaplar toplandığında genel klasmanda en iyi zamana sahip bisikletçiye veriliyor. Yani yarışı diğer sporculardan daha hızlı kat eden bisikletçilerin mayosu… İlk kez 1919 yılında verilen sarı mayo (maillot jaune), rengini yarış organizatörü L’Auto gazetesinin basımında kullanılan sarı renkli kağıtlardan almakta.
Yeşil Mayo (maillot vert), sprinterlerin kazanması daha olası olan puan mayosu. Puanların toplandığı kapılar ile “finish”ler farklılık gösterse de benekli mayo ile hesaplanışı aynı. Zorlu dağ etaplarında yılmayan, yarışı da belirli süre limitleri içinde bitirmesi gereken bisikletçilerin mayosu; yeşil mayo (maillot vert).
Kırmızı Benekli Mayo (maillot à pois rouges/ polka dot/ king of the mountains), “Tırmanış Mayosu” olarak da bilinmekte. Sarı mayodan sonraki en değerli ikinci kategori. 1975 yılından bu yana kategorilendirilmiş zirveleri ve dağ geçişlerini ilk geride bırakan bisikletçilere dağıtılmakta. Beyaz mayo (maillot blanc), Fransa Bisiklet Turu’nu genel klasmanda en yüksek sırada bitiren “En genç bisikletçiye” verilmekte. Bisikletçilerin yaşı 25’ten küçük olmalı.
75 Gün Boyunca Sarı Mayoyu Taşıyan Bir Efsane: Bernard Hinault
Madem “Maillot Jaune”un (Sarı Mayo) 100. yılı, sarı mayonun ünlü Fransız bisikletçilerini de analım! 1985’teki beşinci zaferiyle Tour de France’ı kazanan son Fransız Bernard Hinault, kariyeri boyunca tam 75 gün sarı mayoyu taşıyan, Fransa’nın en başarılı sporcusu. Tour de France’ı beş kez kazanan Anquetil, sarı mayoyla 50 gün geçirirken 1931 ve 1934 yıllarında yarışı kazanan Antonin Magne, sarı mayoyla 38 gün geçiren bir sporcu. André Leducq, 1930 ve 1932 yıllarında elde ettiği şampiyonluğun yanı sıra kariyeri boyunca 35 gün sarı mayoyu sırtında taşırken 1953, 1954 ve 1955’te üst üste üç yıl Tour de France’ı kazanan Louison Bobet, sarı mayoyla 34 gün geçirmişti.
René Vietto, tırmanış disiplininde Fransa bisiklet tarihinin en başarılı isimlerinden. René Vietto, şampiyonluk yaşayamadı ama Tour de France’ta toplam 26 gün sarı mayoyu sırtında taşıdı. 80’lerde Bernard Hinault ile rekabet halinde olan Laurent Fignon, iki kez kazandığı Tour de France’ta 22 günü sarı mayoyla geçirirken 2017 yılında aktif bisiklet kariyerine nokta koyan Thomas Voeckler, 20 gün sarı mayoyu giydi. Fransa Bisiklet Turu’ndaki en iyi derecesini 2011 yılındaki genel klasman dördüncülüğüyle elde etti.
1959 ve 1961 yıllarında bu ünlü yarışın puan klasmanı şampiyonu olan ve toplam 22 etap galibiyeti bulunan André Darrigade, 19 günü sarı mayoyla geçirirken bisikletçi olmasını istemeyen babasına yakalanmamak için yarışlarda “Petit-Breton” soyadını kullanan Lucien Mazan, 1907 ve 1908 yıllarında Tour de France’ı kazanmış; 17 günü de genel klasman lideri olarak geçirmişti (Ancak o dönemde genel klasman liderinin sarı mayo giymediğini hatırlatalım.)
1967 yılının şampiyonu Roger Pingeon, o yıl 17 gün boyunca sarı mayoyu kimseye kaptırmazken 1975 yılında Eddy Merckx’i geride bırakarak kariyerinin ilk Tour de France zaferine ulaşan ve 1977’de bu başarıyı tekrarlayan Bernard Thévevet, bu iki yılda toplam 16 gün sarı mayoyu üzerinde taşıyan bir isim… 1.54 metrelik boyu sebebiyle “Bücür” lakabıyla anılan Maurice Archambaud, zamana karşı uzmanlığının da yardımıyla kariyeri boyunca 10 etap kazandı ve toplam 14 günü sarı mayoyla geçirdi.
1919 Öncesinin Şampiyonları
Tour de France tarihinin ilk sarı mayo taşıyıcısı ise Eugène Christophe. Şampiyonluğa ulaşamadı ama 1919 ve 1922 yıllarında toplam 13 günü sarı mayoyla geçirmişti. Gustave Garrigou, 1911 yılında kazandığı Tour de France’ta 13 günü genel klasman lideri olarak geçirmesine karşın o dönemde sarı mayo uygulaması henüz yoktu. 1905 yılında kaçırdığı Tour de France şampiyonluğunu 1906 yılında yakalayan René Pottier, toplam 13 gün genel klasman lideri olarak kaldı ama o da 1919 yılında başlayan sarı mayo uygulamasına yetişemeyen isimlerden biri olarak tarihe geçti. 1933 yılının şampiyonu Georges Speicher, kariyeri boyunca toplam 13 gün sarı mayoyu üstünde taşırken Vincent Barteau, 1984’teki yarışın 12 gününde taşıdığı sarı mayoyu daha sonra yarışı kazanacak takım arkadaşı Laurent Fignon’a devretmişti.
Antonin Rolland, beşinci sırada tamamladığı 1955’teki yarışta 12 gün boyunca sarı mayonun sahibi olan bir bisikletçi. 1905’in şampiyonu Louis Trousselier, kariyeri boyunca 12 günü genel klasman liderliğiyle geçirse de o da sarı mayo uygulamasına yetişemeyen isimlerden. Pascal Lino, 1992 Tour de France’ta 10 günü sarı mayoyla geçirse de yarış sonunda genel klasmanın beşinci basamağında yer almıştı. 1964 Tour de France’ta 10 gün boyunca sarı mayoyu taşıyan Georges Groussard ise daha sonra genel klasman liderliğini o yılın şampiyonu Jacques Anquetil’e kaptırmıştı.
Julian Alaphilippe, sarı mayonun 100. yıl dönümünde geçilen bireysel zamana karşı etabını kazandı ve genel klasman lideri olarak geçirdiği gün sayısını 9’a çıkardı. 27 yaşındaki Julian Alaphilippe, yarışı beşinci sırada tamamladı.
Birçok bisiklet otoritesine göre dünyanın en büyük bisiklet yarışı olarak kabul edilen Tour de France’ın bu yılki ilk dağlık etabı 11 Temmuz’da yapıldı (6. Etap). Bu yıl 7 zor kısa dağ etabı, 5 dağ finish’i ve sprinterler için 7 potansiyel etap (1-4-7-10-11-16-21. etaplar) bisikletçileri zorladı. Bir bakıma “yokuşçu” özellikleri ağır basan bisikletçiler için daha uygun bir tur olduğu da yarıştan önce konuşuluyordu.
Chris Froome, Tom Dumoulin Yoktu
Bu yılki sürpizlerden biri de yedi yılda dört şampiyonluk kazanan Chris Froome’un olmayışıydı. Yarışı tamamlayamadığı 2014 yılı dışında 4 şampiyonluk, birer 2’ncilik ve 3’üncülük elde eden Chris Froome, sakatlığı yüzünden bu yılki organizasyonda yer alamadı. Ineos takımının Büyük Britanyalı bisikletçisi Chris Froome’un, 12 Haziran’da Criterium du Dauphine yarışında yaptığı kaza sonrası sağ uyluk kemiği ve dirseğinin yanı sıra kaburgalarında da kırık tespit edilmişti. Öte yandan 34 yaşındaki Froome gibi genel klasmanın bir diğer iddialı ismi Tom Dumoulin de turda mücadele edemeyecek bir sporcu. Sunweb takımının 28 yaşındaki Hollandalı sporcusu, diz sakatlığı yüzünden İtalya Turu’ndan çekilmişti. 2017 İtalya Bisiklet Turu şampiyonu olan Tom Dumoulin, 2018’de hem İtalya hem de Fransa turunda genel klasmanı 2. sırada tamamlamıştı.
Froome ve Dumoulin’in yarışmıyor olması, 2019 Fransa Bisiklet Turu’nda sarı mayoyu hedefleyen diğer sporcuların da iştahını kabarttı desek, yanlış olmaz! Ineos takımının liderliğini, geçen yıl şampiyonluğa ulaşan Geraint Thomas ve bu sezon İsviçre Turu ile Paris-Nice Turu’nu kazanarak dikkatleri üzerine çeken 22 yaşındaki Egan Bernal yaptı ki son şampiyon da Bernal oldu. Ineos takımında kim vardı? Jonathan Castroviejo, Michal Kwiatkowski, Luke Rowe, Wout Poels, Gianni Moscon ve Dylan van Baarle. Bu güçlü kadro, genel klasmanın da bir numaralı favorisiydi. 2010 yılında kurulan ve son 7 Fransa Bisiklet Turu’nda 6 kez genel klasman şampiyonu çıkaran Sky takımı, el değiştirdiği 1 Mayıs’tan itibaren Ineos adıyla yarışmakta (Büyük Britanyalı Jim Ratcliffe’in sahibi olduğu kimya endüstrisinde faaliyet gösteren Ineos şirketi satın aldı). İsim değişikliğinin ardından takım, kadrosunu korudu. 2012 yılında Bradley Wiggins; 2013, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında Chris Froome, geçen yıl da Geraint Thomas ile genel klasman şampiyonluğuna ulaştılar.
Vincenzo Nibali (Bahreyn-Merida), bu yıl İtalya Turu’nda elde ettiği ikinciliğin ardından genel klasmandan çok etap birinciliklerine odaklanacağını söylerken 2015-2016 yıllarında podyuma çıkan ama daha sonra beklentileri pek karşılayamayan Nairo Quintana’nın yanı sıra Alejandro Valverde ve Mikel Landa gibi iki genel klasmancının daha kadrosunda bulunduğu Movistar, Ineos takımının güçlü rakiplerinden biriydi.
106. Fransız Bisiklet Turu
Bilindiği üzere Fransa Bisiklet Turu (Tour de France), İtalya Bisiklet Turu ve İspanya Bisiklet Turu ile yol bisikleti sezonunun “grand tour” (büyük tur) diye adlandırılan en önemli üç yarışından biri. 1903’ten bu yana düzenlenmesinden dolayı turların en eski ve prestijlisi. Bu yıl 22 takımdan 176 sürücünün katılımıyla, 6-28 Temmuz tarihlerinde 106. kez düzenlendi. 2019 yılındaki organizasyon, Fransa Turu’nda beş şampiyonluğu bulunan Belçikalı Eddy Merckx’in ilk genel klasman birinciliğinin 50. yıldönümü dolayısıyla efsanevi bisikletçinin ülkesinin başkenti Brüksel’den başladı. Turun toplam uzunluğu 3 bin 480 kilometreydi. Fransa Bisiklet Turu’nun 2. ve 3. etapları da Belçika topraklarından geçti.
Sarı mayonun 100’üncü yılı demiştik, işte 19 Temmuz’daki 13’üncü etapta da bu yıldönümü kutlandı. 7 düzlük, 7 dağ, 5 tepe, birer takım ve bireysel zamana karşı olmak üzere 21 etaptan oluşan turdaki 30 tırmanış bölümü, Vosges Dağları, Pireneler ve Alplerden geçti. 6, 14, 15, 19 ve 20. etaplar zirve finish’inin olduğu etaplardı. Yarışın sembollerinden Tourmalet Geçidi’ne, 14. etapta 83. defa uğrandı.
Fransızların Kültürel Mirası
Yaklaşık 3500 km ve 21 etaptan oluşan yarış, Avrupa’nın en sarp dağ geçitlerinde muhteşem mücadelelere sahne oldu (Beşi, zirve finish’i). Bu 21 etabı en kısa sürede tamamlayan yarışçı, genel klasman liderliğini elde ederek herkesin arzu ettiği sarı mayoyu sırtına geçirmeye hak kazandı ama etapların yalnızca birini bile kazanmak, bir bisikletçinin kariyerinde önemli bir kilometre taşı. Avrupalıların hatta dünyanın her kesiminden spor tutkunlarının büyük ilgi gösterdiği bir yarış olduğu kesin. Yarışa katılan isimsiz sporcuların da neredeyse ulusal kahramanlara dönüştüğüne de tanıklık ediyoruz. Kültürel bir fenomen haline gelen bu yarış, Fransa toplumu için kültürel miras değeri taşımakta. Fransız halkının büyük bir bölümünün yaz hatıralarında, Temmuz ayının en güzel kısımları hep Tour de France’a ait. “Gelmiş geçmiş en büyük gösteri” denmesinin nedeni de bu. Bu yıl 650 basın kuruluşundan 2 bin 500’ün üzerinde basın mensubu Fransa Bisiklet Turu’nu takip etti. Bunların arasında 121 televizyon kanalı vardı. Bu kanallar toplamda 260 kameramanla 23 günlük serüveni takip ederken tam 186 ülke, 23 gün ve 21 etap boyunca heyecanın ana paylaşanı oldu. Bu sayede de milyonlar, Paris’te kimin sarı mayoyu üzerinde tutabildiğini de “canlı” izledi.
Tour de France 2019 Etap Kazananları
# Gün Etap Uzunluğu Kazanan
1 6 Temmuz 192 km (119 mi.) Mike Teunissen
2 7 Temmuz 27 km (16.7 mi.) Jumbo-Visma Takımı
3 8 Temmuz 214 km (133 mi.) Julian Alaphilippe
4 9 Temmuz 215 km (133 mi.) Elia Viviani
5 10 Temmuz 169 km (105 mi.) Peter Sagan
6 11 Temmuz 157 km (97.5 mi.) Dylan Teuns
7 12 Temmuz 230 km (142 mi.) Dylan Groenewegen
8 13 Temmuz 199 km (123 mi.) Thomas De Gendt
9 14 Temmuz 170 km (105 mi.) Daryl Impey
10 15 Temmuz 218 km (135 mi.) Wout van Aert
(Dinlenme Günü 16 Temmuz)
11 17 Temmuz 167 km (104 mi.) Caleb Ewan
12 18 Temmuz 202 km (125.5 mi.) Simon Yates
13 19 Temmuz 27 km (16.7 mi.) Julian Alaphilippe
14 20 Temmuz 117 km (72.5 mi.) Thibaut Pinot
15 21 Temmuz 185 km (115 mi.) Simon Yates
(Dinlenme Günü 22 Temmuz)
16 23 Temmuz 177 km (110 mi.) Caleb Ewan
17 24 Temmuz 206 km (128 mi.) Matteo Trentin
18 25 Temmuz 207 km (128.5 mi.) Nairo Quintana
19 26 Temmuz 123 km (76 mi.) Egan Bernal
20 27 Temmuz 131 km (81 mi.) Vincenzo Nibali
21 28 Temmuz 127 km (79 mi.) Caleb Ewan
Bu önemli yarış, 28 Temmuz Pazar günü Fransa’nın başkenti Paris’teki 21. Etap ile son buldu. Tour de France 2019 Şampiyonu, (106. Fransa Bisiklet Turu) Ineos takımının Kolombiyalı sporcusu Egan Bernal oldu.
Organizasyonun 21. ve son etabı, Rambouillet-Paris arasındaki 128 kilometrelik parkurda yapılırken Lotto Soudal takımından Avustralyalı Caleb Ewan, sprint finişine sahne olan etabı, 3 saat 4 dakika 8 saniyelik derecesiyle ilk sırada tamamladı.
Ineos takımının Kolombiyalı bisikletçisi Egan Bernal yarışı 82 saat 57 dakikada tamamlayarak kariyerindeki ilk büyük tur birinciliğini elde etmiş oldu. Bir diğer Ineos sporcusu Geraint Thomas, 2018 yılındaki şampiyonluğunun ardından bu yıl ikinci olurken Jumbo-Visma’dan Steven Kruijswijk ise üçüncü sırayı aldı.
Tour de France 2019’un İlkleri
Tour de France 2019’da ilklere de imza atıldı. Sarı mayoyu, hava koşulları nedeniyle iptal edilen 19. Etap’ta giymeyi başaran Egan Bernal, bir daha da üzerinden bu özel mayoyu çıkarmadı. Bu büyük organizasyonun ilk Kolombiyalı şampiyonu olarak tarihe geçen Bernal, takımı Ineos’a da (son sekiz yılda yedinci kez) genel klasman şampiyonluğu getirdi.
22 yaş 196 günlük olan Egan Bernal, 1904 şampiyonu Henri Cornet (19 yaş 355 gün) ve 1909 şampiyonu François Faber’den (22 yaş 187 gün) sonra Fransa Turu’nu kazanan 3. en genç bisikletçi olarak da tarih yazdı. Egan Bernal, bu önemli şampiyonlukla “son 110 yılın en genç Fransa Bisiklet Turu şampiyonu” unvanını da elde etti.
2019 Tour de France Genel Klasman Sonuçları
1. Egan Bernal (Kolombiya)- 82 saat, 57 dakika (Ineos Takımı)
2. Geraint Thomas (İngiltere) – +00.01.11 (1 Dakika, 11 Saniye) (Ineos Takımı)
3. Steven Kruijswijk (Yeni Zelanda) – +00.01.31 (Jumbo-Visma Takımı)
4. Emanuel Buchmann (Almanya) – +00.01.56 (Bora–Hansgrohe Takımı)
5. Julian Alaphilippe (Fransa) – +00.04.05 (Deceuninck-QuickStep Takımı)
6. Mikel Landa Meana (İspanya) – +00.04.23 (Movistar Takımı)
7. Rigoberto Uran (Kolombiya) – +00.05.15 (EF Education First Takımı)
8. Nairo Quintana (Kolombiya) – +00.05.30 (Movistar Takımı)
9. Alejandro Valverde (İspanya) – +00.06.12 (Movistar Takımı)
10. Warren Barguil (Fransa) – +00.07.32 (Arkea-Samsic Takımı)
